Βίκυς Γεωργοπούλου: Κράτος Κεραιών

(Ένα κράτος λεπτότατων αισθημάτων)
Η πρώτη εμφάνιση της Βίκυς Γεωργοπούλου στο λογοτεχνικό χώρο, με το «Κράτος Κεραιών» (Εκδ. Κάκτος, 1995) είναι εντυπωσιακή. Τα δεκαπέντε (15) διηγήματα της συλλογής, μικρά, πρωτότυπα, ευρηματικά, κάποτε παράδοξα, τα εισπράττεις πολύ θετικά και σίγουρα δεν εξαντλούνται στην πρώτη ανάγνωση. Αντίθετα, σε προκαλούν να τα ξαναδιαβάσεις και κάθε φορά όλο και κάτι σου αποκαλύπτουν. Γι αυτό ίσως θ’ άξιζε η Β.Γ. να δοκιμαστεί και στην ποίηση ή και στο παραμύθι. Διαθέτει, νομίζω, τον κατάλληλο ψυχισμό.
Το «Κράτος Κεραιών» είναι πράγματι, ένα κράτος λεπτότατων αισθημάτων που ορίζουν την ψυχή της συγγραφέως και τη βοηθούν να συλλαμβάνει κάτι από τη μυστική ζωή προσώπων και πραγμάτων, να ψηλαφεί το αόρατο. Εκεί βρίσκεται, κατά τη γνώμη μου, και η μαγεία που ασκεί η πεζογραφία της στον αναγνώστη, καθώς του ξυπνάει το ενδιαφέρον για ό,τι ως τότε τον άφηνε αδιάφορο, όπως για παράδειγμα, ένα σκιάχτρο στο χωράφι, μια φασολιά, τα μαλλιά μιας ηλικιωμένη, τις κουρούνες στην ερημιά, τα ελατήρια που στηρίζουν κάποιο μηχάνημα. Όλ’ αυτά συνιστούν, στην κυριολεξία, ένα κράτος καινούργιο, μόρφωμα μιας οξυμμένης συνείδησης που έχει τη χάρη να μας εκθέτει έτσι, ώστε να το οικειωθούμε, αν θέλουμε, ή, έστω, να σταθούμε και να ρεμβάσουμε.
Το «Κράτος Κεραιών» είναι, θα ‘λεγα, μια «καινούργια ματιά», γι’ αυτό και αποτελεί ενδιαφέρουσα κατάθεση στη λογοτεχνία μας, καθώς δημοσιοποιείται – τουλάχιστον θεματογραφικά – απ’ ό,τι ως τώρα έχουμε συνηθίσει. Τά πρόσωπα, εκκεντρικά ενίοτε και απόμακρα εξωτερικά, διαθέτουν έντονη εσωτερική ζωή κι εκείνο που κυρίως τα χαρακτηρίζει είναι η δραματική αναζήτηση «του άλλου ανθρώπου», όπως η Ορσαλία στο διήγημα «η τυφλόμυγα», που ανακαλύπτει με την αφή την ειλικρίνεια των αισθημάτων, όχι στο συγγενικό ή κοντινό της περιβάλλον τόσο, όσο σε ανθρώπους άσχετους, που ούτε τους είχε φανταστεί.
Ένα άλλο επίσης χαρακτηριστικό των προσώπων είναι η υπερβολική συναίσθηση ευθύνης, όπως εκείνη η απίθανη κα Γάτου που προτιμά να γκρεμίσει το ρετιρέ της, μη και σκοντάψει πάνω του κάποιο αεροπλάνο. Στο ομότιτλο του βιβλίου διήγημα «Κράτος Κεραιών» ο Σέργιος φλέγεται από την επιθυμία ν' αλλάξει τον κόσμο, μεταβάλλοντάς τον σε κράτος ανθρώπινης – και γιατί όχι;- συμπαντικής επικοινωνίας.
Σε άλλα πάλι διηγήματα τα πρόσωπα καταργούν το θάνατο μ’ ένα δικό τους τρόπο. Η γιαγιά κεντώντας ακατάσχετα με τρίχες από τα μαλλιά της, ενώ στις «κουρούνες» ο ήρωας θα αντανακλάται εσαεί στα μάτια των πουλιών που ευεργέτησε. Αλλά κι όταν τα πρόσωπα δεν πετυχαίνουν το στόχο τους, όπως ο κ. Επαμεινώνδας που, έχοντας κάτι ξεχωριστό, δεν τον κατανοούν οι άλλοι και καταντά σκιάχτρο τους, δεν χάνουν τίποτα από την αληθινή τους φύση.
Κοντολογής, πρόκειται για ένα κράτος ευγενικών, εν πολλοίς, πλασμάτων που πλαντάζουν από έρωτα προς ό,τι καταγίνονται, με την πεποίθηση ότι υπηρετούν στο έπακρον το σκοπό της ύπαρξής τους.
Η γλώσσα της Β.Γ. είναι απλή και ανεπιτήδευτη, ίσως λιγάκι αμήχανη, δεν ναρκισσεύεται, θαρρείς και η ενέργεια των λέξεων ξοδεύεται όλη στην προσπάθεια καταγραφής των ιδιωμάτων της.
Η νέα συγγραφέας δεν έχει παρά να εμπιστευτεί το ένστικτό της, έχοντας όμως υπόψη ότι η επανάληψη είναι εχθρός της τέχνης, γι’ αυτό ας παίζει συχνά την τυφλόμυγα, για να εξασφαλίσει όχι μόνο γνήσιους φίλους, αλλά και γνήσια δημιουργήματα.

[Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Φιλοσοφία και Παιδεία, τεύχος 15, Μάϊος 1999]