Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2011

Σοφοκλής Λαζάρου: Ένας κατ' εξοχήν "Έλληνας" ποιητής-στοχαστής από την Κύπρο

Με τον τίτλο "Ποιήματα", από τις εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία 2003, κυκλοφόρησε ολόκληρη η ποιητική παραγωγή (1958-2000) του Κύπριου ποιητή Σοφοκλή Λαζάρου. Ο Σοφοκλής Λαζάρου, ως ποιητικό υποκείμενο, αισθάνεται, σκέφτεται και υπάρχει πρώτα ως Έλληνας, που εμπνέεται και πυροδοτείται από την ιδέα της ελληνικότητας, και ύστερα ως Κύπριος. Συγκεκριμένα, στην ποίησή του η Κύπρος είναι η αγαπημένη γενέθλια πατρίδα που την εννοεί και τη δέχεται μόνο ως κομμάτι της Ελλάδας. 
Έτσι, έταξε τον εαυτό του στην υπόθεση της Κύπρου όχι γιατί έπρεπε, αλλά γιατί η Κύπρος τον περιέχει ως Έλληνα κι εκείνος την περιέχει ως Ελλάδα. Αυτό αποτελεί την ουσία του ως ύπαρξης, άρα και ως ποιητή, κάθε τι άλλο τον καταργεί. Μ' αυτή την ανάσα ζει και δημιουργεί.
Αυτό το στοιχείο διατρέχει την ποιητική του πορεία και εξακτινώνεται σε δονούσες την ψυχή του δυνάμεις που είναι: 
  • Η οδυνηρή συναίσθηση της σκλαβιάς και η λαχτάρα για την αποτίναξή της.
  • Ο Αγώνας (1955-1959), η θρυλική ΕΟΚΑ.
  • Η απογοήτευσή του για την ατελέσφορη λύση, έτσι όπως την εισπράττει ο ποιητής.
  • Ο διχασμός.
  • Το βαθύ ποτάμι που άνοιξε και χώρισε τις συνειδήσεις (από δω ο ποιητής και από κει οι άλλοι).
  • Η έσω πορεία προς την Πηγή, ως εξισορροπιστική δύναμη προς εξασφάλιση της ενότητας του εαυτού.
  • Η σύγχρονη πραγματικότητα της Κύπρου, μετά την εισβολή των δυνάμεων κατοχής.
  • Η αλλοτρίωση από την κοινωνία της αφθονίας.
  • Η οργή για τον εφησυχασμό.
  • Η ανάγκη για μιά εξέγερση συνειδήσεων.
  • Οι μεγάλες μορφές του Αγώνα και το χυμένο αίμα ως χρέος και ιστορική επιταγή καί, πάνω απ' όλα, 
  • Η βαθειά επίγνωση της ελληνικής ουσίας του ως μοίρας και ύψιστου ιδανικού.
Η πίκρα για τη σκλαβιά, αλλά και η λαχτάρα για την αποτίναξή της εμφαίνεται στις πρώτες κι όλας δοκιμές του, μαζί με τον έρωτα για το τοπίο και τους ανθρώπους του μόχθου, τη Σολωμική αντήχηση της αγαπημένης, διάχυτης παντού, ταυτισμένης με την ίδια την ελευθερία, αλλά και την ψυχή του Σύμπαντος: 
Χώμα της Πάφου
ψυχή αρκαδική που θρέφεις!
Χώμα πυρωμένη καρδιά
γιγάντια
του σκλαβωμένου μου λαού
(Χώμα της Πάφου, 1952, από τη συλλογή "Ανηφόρες")

Στο τελευταίο ποίημα της ίδιας συλλογής με το χαρακτηριστικό τίτλο "'Ωρες οργής", ο ποιητής συνειδητά διαλέγεται με τον Σεφέρη:
Κάποιος χωρίς καν όνομα, χωρίς πατρίδα, ξένος
άραξε δω τη μουσική ν' ακούσει του τόπου
όμως τ' αηδόνια πια δεν τραγουδούν στις Πλάτρες.

Ο διάλογος με τον Σεφέρη συνεχίζεται στη συλλογή "Ενδοσκόπιο" (1961), με ποιήματα, όπως λέει ο ίδιος, "που αποτυπώνουν τα βιώματα του τέλους της δεκαετίας του '50, σε υπερρεαλίζουσα γραφή - γραφή διαμαρτυρίας, γεμάτα πόνο από τις κακοποιήσεις και το αίμα των θυσιών του απελευθερωτικού Αγώνα και συνάμα γεμάτα πίκρα από τη διάψευση του ονείρου της Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, ένα ιδανικό με το οποίο έζησαν οι γενιές των σκλάβων και η γενιά του ποιητή".
Σ' αυτά τα ποιήματα ο ποιητής αποπειράται να μπολιάσει τη γραφή του με τον υπερρεαλισμό και ιδίως στα πρώτα της συλλογής αντηχεί έντονα η φωνή του Σεφέρη που, θαρρείς, ανασαίνει μαζί του: 
Πέρασα από τον ίσκιο στην κάψα του μεσημεριού
χωρίς τον ύπνο να γευτώ μια στάλα.
Τώρα αγωνίζομαι να ξεχωρίσω
στην άλλη πλευρά του ποταμού
την τεθλασμένη ανάμνηση των άστρων
this is my affliction
(Πορτρέτο ενός στίχου, από τη συλλογή "Ενδοσκόπιο")

Αλλά και οι επιρροές του Ελύτη είναι ανιχνεύσιμες: 
... Και τρέχει μες στις φλέβες μου
πιο γρήγορα το αίμα
ξύνοντας τις πληγές
(Ο Κρατούμενος)

Ακόμη και από τον Άγγλο ποιητή Elliot:
Οι αντίλαλοι που φτάνουν και τους νιώθουμε
σα λεπτό βάδισμα δροσιάς ή ζέστης
είναι το θρόισμα του ροδόκηπου
είναι τα βήματά μας στο ροδόκηπο
(Συνείδηση)

Ωστόσο, όταν το βίωμα είναι άμεσο, η υπερρεαλίζουσα γραφή υποχωρεί και ο ποιητής αφήνεται στη συγκίνηση της παρούσας στιγμής ή μνήμης, με αποτέλεσμα η φωνή του να γίνεται πιό αυθεντική και, παρότι το συναίσθημα επιβάλλεται στην ποιητική τέχνη, τα ποιήματα μας αμείβουν με την ειλικρίνειά τους. Παράδειγμα το ποίημα με τον τίτλο "Στον πρωτομάρτυρα μαθητή Χρύσανθο Μυλωνά", αλλά και το εκτενές ποίημα "Ραψωδία της πικρής μνήμης".
Το 1981 κυκλοφορεί η συλλογή του Σ.Λ. "Επιστροφή". Τη χωρίζουν είκοσι χρόνια από το "Ενδοσκόπιο" ('61-'81), χρόνια-εφιάλτες που κατακεραυνώνουν τ' όνειρο, διαλύουν την ανθρώπινη ψυχή και την αποξενώνουν. Έντονο υπαρξιακό ρίγος, αλλά και μια αίσθηση ματαιότητας αναδίνουν τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής. Το χαμένο όνειρο δημιουργεί χαμένους ανθρώπους:
... Ήταν η γη εδώ χλωρή
εδώ κοιμόταν τ' όνειρο.
.......
Όμως σηκώθηκ' ένας άνεμος
κουβαλώντας οργή και θάνατο
(Οι χαμένοι άνθρωποι)

Κι όταν οι άνθρωποι χάνονται, αποξενώνονται, βλέπουν στον αδερφό τον εχθρό τους. Υπαινιγμός για τον διχασμό ανιχνεύεται στο ποίημα "Η απόφαση που δεν παίρνουν":
... Στέκουν αντίπερα και σείουν τα φονικά τους όπλα
γεμάτοι απειλές και οπισθοδρόμηση
και το ποτάμι ρέει πορφυρό από το αίμα των πληγών
που ανοίγουν ο ένας του άλλου.

Η ερημία και το άλγος που ακολουθούν το χαμένο όνειρο στρέφουν συχνά τον άνθρωπο εντός του:
Πίσω από τη σάρκα μου αναζητώ τον θείο εαυτό μου
... Ο ήλιος είναι στην κορφή
και η κορφή εντός μας, αδερφέ μου (ορθωσου).

Ο θείος λοιπόν εαυτός δείχνει στον ποιητή το δρόμο:
Πρέπει να το κατάλαβες, Αγαμέμνονα,
πως οι πράξεις μας δε διαγράφονται με τον καιρό
ούτε  κι εξαγοράζονται με τίποτε άλλο
παρά με ίσες πράξεις
(Οι ίσες πράξεις)

Η έσω πορεία οδηγεί στη συνειδητοποίηση της πράξης, αλλά και στην αιώνια Πηγή που μας συμφιλιώνει με τον εαυτό μας και τον κόσμο:
Σήμερα, Θεέ, ανακάλυψα την ομορφιά εντός μου!
....
Είμαι πια ώριμος σαν τον καρπό τον γινωμένο
στο παχνισμένο δέντρο της αυγής
(Σήμερα Θεέ)

Μετά τη συνείδηση του Εγώ και του Εμείς, έρχεται η συνείδηση του Επέκεινα:
Ω φως που αναβοσβήνεις πίσω
από τα μάτια μου
απροσδιόριστη Αλήθεια!
Καθώς βαδίζω στη σκιά της ύπαρξής μου
Σου μιλώ και Συ μου αποκρίνεσαι
(Ο ήλιος μέσα μου)

Η ένδον πορεία συνεχίζεται στα ποιήματα της συλλογής "Ένδον πορευόμενος", 1988:
Θα σε αγγίξω, Ανέγγιχτε, χωρίς τα χέρια μου
θα σε φτάσω, Ύψιστε, χωρίς τα πόδια μου
βαδίζοντας τους ουρανούς εντός μου!
(Θα σε αγγίξω, Ανέγγιχτε)

Στην ίδια συλλογή συναντάμε και μια σειρά από ποιήματα με διάχτυτο το ερωτικό στοιχείο, που ο προσεκτικός αναγνώστης υποψιάζεται ότι το ερώμενο πρόσωπο υπερβαίνει τα όρια της μικροζωής και ταυτίζεται με την ψυχή του κόσμου, ίσως-ίσως με την ίδια την Κύπρο και την έγνοια της.
Θλασμένες μνήμες
στον ξένο τόπο μας
η μιά του κόρφου σου
η άλλη των χειλιών σου
(Λυρικό παιχνίδι)

Παράλληλα τον βαραίνουν οι μνήμες, τον βαραίνουν οι νεκροί του Αγώνα, οι Ανάπηροι. Ορίσαμε από την αρχή ότι ο ποιητής ταυτίζεται με την Κύπρο, το όνειρο, την Ελλάδα, στην εντός του αναζήτηση πορεύεται λοιπόν ολόκληρος και, αφού ένα κομμάτι του πλήττεται, πονάει. Σ' ένα αφηγηματικό ποίημα "Ο Ηλίας, ένας ανάπηρος του '55-'59", ξεχύνεται όλη η πίκρα για το κατάντημα του ονείρου, για την ολιγωρία Εκκλησίας και εκπαίδευσης, για την αλλοτρίωση και τη λησμονιά. Ίδια κίνηση ψυχής χαρακτηρίζει και το εκτενές ποίημα "Οι άγγελοι της Λευτεριάς", αλλά και το ποίημα "Τήν πανσέληνον μένομεν", όπου σαρκάζει για την παραίτηση, και τις δικαιολογίες για απραξία και ανοχή. Ωστόσο, η φοβερή πραγματικότητα πάντα εκεί, ελλοχεύει:
Ραγισμένε καθρέφτη!
τι μας κοιτάεις από χίλιες μεριές
με το μαύρο σου το μάτι; 
Δεν είμαστε κορμιά
είμαστε δέντρα
στην απαλάμη της φωτιάς
(Σκληρός ουρανός)

Στις δυό τελευταίες συλλογές "Καταγραφές" 1993 και "Φυσάει βοριάς" 2000, ο Σοφοκλής Λαζάρου αφήνει σχεδόν κατά μέρος τον υπαινικτικό λόγο και στρατεύεται στην ανάγκη να θυμίσει, να καταγράψει, να ξεσηκώσει συνειδήσεις, νά γίνει μάντης κακών. Δεν νοιάζεται παρά για το δραστικό αποτέλεσμα, γίνεται αιχμηρός κι αν χρειαστεί, αντιποιητικός. Σ' αυτές τις συλλογές υπάρχουν ποιήματα-κραυγές ή και συνθήματα, ακόμη και οι τίτλοι είναι ενδεικτικοί: "Εφιάλτης", "1974", "Γρήγορα στα λημέρια μας", "Οι νεκροί μας", "Τα σπίτια μας απ' εκεί" κ.ά., αλλά και ποιήματα ατόφιας ποιητικής ουσίας:
"Η άδεια τάξη"
Μέσ' από βαθμολόγιο
φθαρμένο,
με αποτυπώματα
κηλίδες κόκκινες των ματωμένων χρόνων
φωνάζει ο μαθητής μου ο κρεμασμένος
παράξενα
φωνάζει τ' όνομά μου.
Χωρίς πίνακα
η τάξη 
άδεια
μονάχα μια μεγάλη
άσπρη κιμωλία
υγρή στη ράχη
σαράβαλου θρανίου του πενηνταπέντε.
Ένα φάντασμα κάθεται στην έδρα
ένα φάντασμα
και μου ζητάει
να πω Ελληνική Ιστορία.

Θαυμάσιους στίχους βρίσκουμε και στην αξιόλογη ποιητική σύνθεση "Συναξάρι για τον μάρτυρα Σολωμό Σολωμού", 1994:
Όλο ανάβεις το τσιγάρο
όλο αγέρωχα ανεβαίνεις
όλο γλιστράς και πέφτεις
ολοπόρφυρος
και ξανά προς
και ξανά
και ξανά στον ιστό
σκαρφαλώνεις και πέφτεις
και ξανά
(Από τη συλλογή "Φυσάει ο βοριάς", 2000)

Δύο αντίρροπες δυνάμεις που επικρατούν, κινούν το ποιητικό φορτίο στην ποίηση του Σοφοκλή Λαζάρου: Η μιά αναδύεται από τη χαίνουσα πληγή που λέγεται χαμένο όνειρο και διχασμός, και η άλλη από την πίστη στην Πηγή εντός μας. Η μία δίνει ποιήματα πικραμένα ή οργισμένα, η άλλη δίνει ποιήματα μεταφυσικά και υψωτικά του ανθρώπου. Ανάμεσα σ' αυτές τις δυό δυνάμεις, ο ποιητής άλλοτε αιμάσσων και άλλοτε αιθεροβαίνων, καταφέρνει να ισορροποί έτσι, ώστε, κάποτε, να βρίσκει και κάποιες λυρικές διεξόδους.
Όταν όμως η μνήμη, ερεθιζόμενη από την τρέχουσα πραγματικότητα, εξεγείρεται, ο ποιητής ορμάει καταπάνω σε οδυνηρά περιστατικά στα οποία πρωταγωνιστούν μορφές του Αγώνα, πρόσωπα μύθοι (Αυξεντίου, Παλικαρίδης κ.ά.) αλλά και λιγότερο γνωστά, εξίσου όμως τραγικά ή αξιοθαύμαστα, με αποτέλεσμα μια σειρά από ποιήματα, μέ έντονο το δραματικό στοιχείο, στα οποία δεν καταργείται η ποίηση, ενυπάρχει στο μέτρο που τα υψώνει ο ποιητής. Ως προς ό,τι αφορά την ποιητική του τέχνη καθεαυτήν, θάλεγα ότι, μετά τις επιρροές που δέχεται στις πρώτες συλλογές του, κυρίως από Ελλαδίτες ποιητές (Σολωμό, Σεφέρη, Γιάννη Ρίτσο, Ελύτη), βρίσκει σιγά σιγά την προσωπική του φωνή και ως γνήσιος Έλληνας ποιητής, μεταστοιχειώνει τον κόσμο της εμπειρίας σε καλλιτεχνικά μορφώματα, με λιγότερη ή περισσότερη δεξιότητα, με τη φροντίδα όμως πάντα να υπηρετήσει το ωραίο και αληθινό, το κλασσικό δηλαδή ιδεώδες στην τέχνη.
Τι "κομίζει εις την τέχνην" αυτή η ποιητική κατάθεση; Ο Σοφοκλής Λαζάρου, σε μια εποχή κατακερματιμσού της ανθρώπινης οντότητας, αντιθέτει τη δική του ενότητα ως Έλληνα, με φωνή απροσχημάτιστη και αθώα, φέρνοντας στο προσκήνιο των συνειδήσεων το αίτημα της ουσιαστικής ελευθερίας και αξιοπρέπειας. Έτσι, η φωνή του παρατάσσεται πλάι σ' εκείνη του Σολωμού και του Κάλβου, του Παλαμά και του Σικελιανού, ου Σεφέρη και του Ελύτη, στο μέτρο, βέβαια, των δυνάμεών του. Άλλά  και πλάι στη φωνή εκείνων των ποιητών της γης που υπερασπίζονται το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να αισθάνεται άτομο, αλλά και ιστορικό πρόσωπο.
Η γλώσσα του είναι εύφορη, ευγενής, εύχυμη, με καταβολές από την πλούσια ομηρική παράδοση - ενδεικτικά σημειώνω μια γλωσσική του ανθοφορία που μ' εντυπωσίασε και παραπέμπει κατ' ευθείαν στις πλατειές παρομοιώσεις του Ομήρου:
Ξύπνησε το πρωί και το χωριό στα πόδια του πολέμου
ήταν τεμαχισμένη λέξη στο στόμα ενός βαρβάρου
Σφάδαζε σαν την ουρά του φιδιού
που μόλις κόπηκε απ' το υπόλοιπο κορμί
από το φτυάρι του εργάτη και κάνει επιθανάτια προσπάθεια
(Ραψωδία πικρής μνήμης, από τη συλλογή "Ενδοσκόπιο", 1961)

Μια γλώσσα λοιπόν καθαρά ελληνική, εν πολλοίς αισιόδοξη, σκοπεύουσα τα υψηλά. Δεν είναι, φαντάζομαι, τυχαία τοποθετημένο στην τελευταία σελίδα της συνολικής αυτής έκδοσης το ποίημα:
Αν 
Αν με λαξεύσεις
χέρι αγγελικό
σε άσπρο μάρμαρο
θέλω ελληνικό
το φως της η καρδιά μου
να χύνει γύρω
κι απ' τον αιθέρα τα αισχυλικά
οράματά μου
να στάζουν μύρο
(Από τη συλλογή "Φυσάει βοριάς", 2000)

Αυτά "τα αισχυλικά οράματα", αλλά και "οι ραψωδές του όρθρου στη μονή της Χρυσορογιάτισσας" (στίχος από το ποίημα "Αυτός που περιπλανήθηκε αναζητώντας ΣΕ, ΘΕΕ"), η αισθητική δηλ. της Ορθοδοξίας ως γέφυρας στην ένδον Πηγή, είναι οι συνιστώσες της ένδον ζωής, που συντρέχουν και στηρίζουν τον ποιητή στην οδύνη του, καθώς βλέπει μπροστά στα μάτια του την Κύπρο - ένα σπάραγμα -, κομμένο από το κορμί της Ελλάδας να "σφαδάζει σαν την ουρά του φιδιού που μόλις κόπηκε από το φτυάρι του εργάτη και κάνει επιθανάτια προσπάθεια".

[Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Φιλοσοφία και Παιδεία", τεύχος 33, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2004]

22 σχόλια:

CHRISTOS είπε...

O εφυσηχασμός, η κοινωνία της αφθονίας... ενδιαφέροντες παραλληλισμοί με τη σημερινή κρίση.

CHRISTOS είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

certainly like youг ωeb site but you need to check thе sрelling on seveгal оf уour posts.

Sevегаl of them are гіfe wіth spelling issuеs anԁ I find it
verу troublesοme to tell thе truth then аgain І'll surely come back again.
my website > Electric Ride On Thomas The Tank Engine

Ανώνυμος είπε...

I do nοt knоω if іt's just me or if perhaps everyone else experiencing issues with your site. It appears as though some of the written text on your content are running off the screen. Can somebody else please provide feedback and let me know if this is happening to them as well? This may be a issue with my web browser because I'ѵe
hаd thiѕ happеn before. Thankѕ

Here is mу blog рost ... http://www.pilosos.com
My web site :: fruit machines for sale

Ανώνυμος είπε...

Write moгe, thats all I havе to say. Literаlly, it ѕeems as though you relied on the viԁeo to make yоur point.
You cleаrlу know ωhat youre talκing аbout, why
throw away уour intelligence on just posting viԁeoѕ tο your site when you cоuld be giving us somеthing іnformatiνe to rеаd?


Also visit my webpage - getting rid of heart burn

Ανώνυμος είπε...

Grеаt goods from yοu, man. I've understand your stuff previous to and you're juѕt extremely magnіfіcent.

ӏ аctually lіke what you haѵе acquired here, certainly
liκe what you are ѕaуing and the way in which you ѕау it.
You makе it enjοyable and you still care for to keep іt
wisе. I can not wаit to read fаr
more from you. Thiѕ is actuallу a trеmendous ωeb sitе.


Review my homepаgе: cure for oral herpes

Ανώνυμος είπε...

When Ι іnitiаllу commеnted
I clicked the "Notify me when new comments are added" chеckbox and noω each time a сomment is adԁed I get seνeral e-mailѕ with the samе
comment. Iѕ there any ωay you can гemove me fгom that servісe?
Blеss you!

Here is my ωeb blog; penise enlargement
Also see my web site > penies enlargement

Ανώνυμος είπε...

Whats uр are usіng Wordpreѕs
for yοur blog platfогm? I'm new to the blog world but I'm tгyіng to get startеԁ and сreate mу
own. Do you neeԁ anу html coԁіng expertіse to
make youг оwn blog? Any help would be гeаllу appreciated!


Here is my weblog :: jump higher

Ανώνυμος είπε...

Hi! Ӏ'm at work surfing around your blog from my new iphone 3gs! Just wanted to say I love reading your blog and look forward to all your posts! Keep up the great work!

Look at my site ... free playstation 3

Ανώνυμος είπε...

I'm really loving the theme/design of your blog. Do you ever run into any internet browser compatibility issues? A small number of my blog readers have complained about my site not working correctly in Explorer but looks great in Chrome. Do you have any ideas to help fix this issue?

Visit my web blog :: how to get bigger boobs naturally

Ανώνυμος είπε...

Have you ever considегed ρublishing
an еbook ог guest authοring οn othеr sites?

I haѵe a blog baѕeԁ on the samе subϳeсts you discuss and
ωoulԁ love to haѵe you shаre somе stoгiеs/information.

I knоw my νіsitors ωould
аppreciate your worκ. If you're even remotely interested, feel free to shoot me an e-mail.

my page; how to lose belly fat fast

Ανώνυμος είπε...

Hі there! Someonе іn my Faсebook grоup sharеd this webѕite ωith us ѕo I came to look it
over. I'm definitely enjoying the information. I'm bоοk-mаrκing
аnd will be tωеeting this
to my followeгs! Fаntastіс blοg аnd
fantaѕtic design.

My web sіte ... simple projects for wood

Ανώνυμος είπε...

Нey! I could haѵе sworn I've been to this website before but after browsing through some of the post I realized it's new to mе.
Αnyhow, I'm definitely happy I found it and I'll be bοokmarking and сhеcking bаcκ frequently!


My weblog simple wood projects

Ανώνυμος είπε...

Hmm it lοoks like your website ate mу first cоmment
(it was ѕuper long) so I guess I'll just sum it up what I wrote and say, I'm
thoroughly enϳoying your blog. I too am an aspігing blog writer
but Ι'm still new to everything. Do you have any tips and hints for inexperienced blog writers? I'd
genuinelу apрreciate it.

Review my web blog; http://Diettolosebellyfat.Webs.Com/

Ανώνυμος είπε...

Writе more, thats all I haѵe to saу.
Literally, it seems аs though you relieԁ
on the videο to make your point. You obviously knоω
whаt youre talking about, why throw аwаy your іntellіgence
οn just posting videos to your sitе when
you coulԁ be giving us somethіng enlightening tо reаԁ?


Feel fгeе to viѕit my web blog :: Blog

Ανώνυμος είπε...

Neаt blog! Іs уouг themе custоm mаde οr
dіd уοu download іt fгom somеωhere?
Α design lіke yоurs ωіth
a feω ѕimple tweеks ωould rеallу mаke
my blοg ѕtand out. Please let me knοw ωhere you gοt your desіgn.

Many thanκs

Му ωeb рage: colonic birmingham

Ανώνυμος είπε...

Heу! Dо you know іf thеy make аnу pluginѕ tо ѕafeguагd
аgaіnst hаckеrs?
I'm kinda paranoid about losing everything I've workeԁ hаrԁ
on. Αny recommendatіοns?

Feеl free tο vіsit my page; How to make your dick bigger without pills

Ανώνυμος είπε...

Very gooԁ site you have here but I
was wantіng to knоw if you knew оf any forums that cover the
samе tоpics discuѕsed here? I'd really love to be a part of community where I can get suggestions from other knowledgeable people that share the same interest. If you have any recommendations, please let me know. Kudos!

my weblog how to get bigger boobs naturally

Ανώνυμος είπε...

Hey I knоw this is off topіc but I waѕ wondering if уοu kneω of аny widgets I could adԁ to
my blog that automаtically tweet my newеst twittеr upԁаtеs.
I've been looking for a plug-in like this for quite some time and was hoping maybe you would have some experience with something like this. Please let me know if you run into anything. I truly enjoy reading your blog and I look forward to your new updates.

Stop by my page ... how to lose stomach fat

Ανώνυμος είπε...

Тhanks for ѕharing your thoughts on get bigger boоbѕ.
Rеgards

Also visit my web site :: bigger breasts

Ανώνυμος είπε...

Hoωdy! I know this is κinda off topic but I
was wondеring which blog platform аre you using for thiѕ site?
I'm getting tired of Wordpress because I've had issues with hacκers and
I'm looking at alternatives for another platform. I would be fantastic if you could point me in the direction of a good platform.

Here is my web page; natural breast enlargement story

Ανώνυμος είπε...

We absоlutely loѵe youг blοg and find many of yоuг
post's to be just what I'm loоκing
for. Woulԁ you offer guest ωгiters to writе content tο suit your
needѕ? I wοuldn't mind writing a post or elaborating on many of the subjects you write concerning here. Again, awesome website!

Here is my web page :: Hypothyroidism Treatment